Jak monitorować temperaturę i wydajność systemu w Linuxie? Praktyczny poradnik

 

Utrzymanie optymalnej temperatury i wydajności systemu to klucz do jego stabilnej pracy. W Linuxie istnieje wiele narzędzi, które pozwalają monitorować temperatury podzespołów, obciążenie procesora, czy zużycie pamięci. W tym artykule przedstawimy najskuteczniejsze sposoby monitorowania stanu Twojego systemu.

---

1. Narzędzie sensors – Monitorowanie temperatury podzespołów

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install lm-sensors

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S lm_sensors

Konfiguracja:

1. Wykryj dostępne czujniki:

   bash
   
   sudo sensors-detect
   

   Odpowiadaj na pytania narzędzia, wybierając YES.
2. Wyświetl temperatury:

   bash
   
   sensors
   

Przykładowy wynik:

plaintext

coretemp-isa-0000
Adapter: ISA adapter
Core 0:       +45.0°C  (high = +100.0°C, crit = +105.0°C)
Core 1:       +43.0°C  (high = +100.0°C, crit = +105.0°C)

---

2. Narzędzie htop – Monitorowanie zasobów systemowych

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install htop

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S htop

Uruchamianie:

Po instalacji wystarczy wpisać:

bash

htop

Dlaczego warto?

• Wyświetla obciążenie procesora, pamięci RAM i procesów w czasie rzeczywistym.
• Umożliwia łatwe zarządzanie procesami (np. ich zatrzymywanie).

---

3. Narzędzie nvtop – Monitorowanie GPU (karty graficznej)

Jeśli używasz karty NVIDIA, narzędzie nvtop pozwoli Ci monitorować jej obciążenie i temperaturę.

Instalacja:

Na Ubuntu:

bash

sudo apt install nvtop

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S nvtop

Uruchamianie:

W terminalu wpisz:

bash

nvtop

---

4. Narzędzie glances – Wszechstronny monitor systemu

glances to potężne narzędzie, które pokazuje szczegółowe informacje o Twoim systemie.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install glances

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S glances

Uruchamianie:

bash

glances

Dlaczego warto?

• Wyświetla informacje o procesorze, pamięci, dysku, sieci, i wiele więcej.
• Lekki i czytelny interfejs.

---

5. Narzędzie GNOME System Monitor (dla użytkowników GNOME)

Jeśli korzystasz z GNOME, wbudowany monitor systemu jest prosty w obsłudze i funkcjonalny.

Jak otworzyć?

1. Wyszukaj „Monitor systemu” w menu aplikacji.
2. Przeglądaj zakładki, aby monitorować procesy, zasoby i system plików.

---

6. Narzędzie i8kutils – Monitorowanie temperatury w laptopach Dell

Jeśli masz laptop Dell, to narzędzie pozwala monitorować temperatury i kontrolować prędkość wentylatora.

Instalacja:

bash

sudo apt install i8kutils

Przykładowe użycie:

Wyświetl temperaturę i prędkość wentylatorów:

bash

i8kfan

---

7. Narzędzie psensor – Graficzne monitorowanie temperatury

psensor to aplikacja graficzna, która pokazuje temperatury i prędkość wentylatorów w czasie rzeczywistym.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install psensor

Dlaczego warto?

• Intuicyjny interfejs graficzny.
• Możliwość ustawienia alarmów w przypadku przekroczenia temperatur krytycznych.

---

8. Testowanie obciążenia systemu (stress i stress-ng)

Aby sprawdzić, jak Twój system reaguje na duże obciążenie, użyj stress lub stress-ng.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install stress

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S stress-ng

Przykładowe użycie:

1. Obciąż procesor:

   bash
   
   stress --cpu 4 --timeout 30
   

2. Test pamięci:

   bash
   
   stress --vm 2 --vm-bytes 512M --timeout 30
   

---

Podsumowanie

Monitorowanie temperatury i wydajności systemu w Linuxie jest niezwykle ważne, zwłaszcza jeśli korzystasz z wymagającego oprogramowania lub starszego sprzętu. Dzięki powyższym narzędziom możesz łatwo kontrolować stan swojego systemu i unikać problemów wynikających z przegrzewania czy nadmiernego obciążenia.

A Ty, jakich narzędzi używasz do monitorowania swojego Linuxa? Podziel się w komentarzach! 😊

10 przydatnych komend Linuxa, które ułatwią Twoje życie

 

Linux to potężny system operacyjny, a jego terminal jest jednym z najważniejszych narzędzi dla użytkowników. Poznanie kilku podstawowych komend pozwala oszczędzić czas i zwiększyć efektywność. Oto 10 przydatnych komend, które każdy użytkownik Linuxa powinien znać.

---

1. ls – Wyświetlanie zawartości katalogu

bash

ls

• Opis: Wyświetla pliki i foldery w bieżącym katalogu.
• Opcje:
  • ls -l – Szczegółowe informacje o plikach.
  • ls -a – Pokaż ukryte pliki (rozpoczynające się od kropki).
• Przykład:

  bash
  
  ls -la
  

---

2. cd – Zmiana katalogu

bash

cd /ścieżka/do/katalogu

• Opis: Umożliwia przejście do innego katalogu.
• Skróty:
  • cd .. – Przejdź do katalogu nadrzędnego.
  • cd ~ – Przejdź do katalogu domowego.

---

3. pwd – Wyświetlenie bieżącej ścieżki

bash

pwd

• Opis: Pokazuje pełną ścieżkę do aktualnego katalogu roboczego.

---

4. cp – Kopiowanie plików i katalogów

bash

cp plik_źródłowy plik_docelowy

• Opis: Kopiuje plik lub katalog.
• Opcje:
  • -r – Kopiowanie katalogów rekurencyjnie.
• Przykład:

  bash
  
  cp -r folder1 folder2
  

---

5. mv – Przenoszenie lub zmiana nazwy plików

bash

mv stary_plik nowy_plik

• Opis: Używane do przenoszenia plików/katalogów lub zmiany ich nazw.
• Przykład:

  bash
  
  mv plik.txt folder/
  

---

6. rm – Usuwanie plików i katalogów

bash

rm plik

• Opis: Usuwa pliki lub katalogi.
• Opcje:
  • -r – Usuwa katalogi rekurencyjnie.
  • -i – Prosi o potwierdzenie przed usunięciem.
• Przykład:

  bash
  
  rm -r folder/
  

---

7. chmod – Zmiana uprawnień plików

bash

chmod [uprawnienia] plik

• Opis: Umożliwia zmianę uprawnień do plików/katalogów.
• Przykład: Nadaj plikowi prawa do odczytu, zapisu i wykonywania dla właściciela:

  bash
  
  chmod 755 skrypt.sh
  

---

8. apt – Zarządzanie pakietami (na Ubuntu/Debian)

bash

sudo apt install nazwa_pakietu

• Opis: Służy do instalowania, aktualizowania i usuwania pakietów.
• Przykład:
  • Aktualizacja systemu:

    bash
    
    sudo apt update && sudo apt upgrade
    

  • Usunięcie pakietu:

    bash
    
    sudo apt remove nazwa_pakietu
    

---

9. top – Monitorowanie procesów

bash

top

• Opis: Wyświetla aktualnie działające procesy i użycie zasobów systemowych.
• Alternatywa: Możesz użyć htop dla bardziej intuicyjnego interfejsu (wymaga instalacji).

---

10. find – Wyszukiwanie plików

bash

find /ścieżka -name "nazwa_pliku"

• Opis: Służy do wyszukiwania plików w katalogach.
• Przykład:
  Znajdź plik o nazwie dokument.txt w katalogu domowym:

  bash
  
  find ~/ -name "dokument.txt"
  

---

Bonus: man – Twoje centrum pomocy

Nie pamiętasz, jak działa dana komenda? Użyj man!

bash

man [nazwa_komendy]

• Przykład:

  bash
  
  man ls
  

---

Podsumowanie

Te 10 komend to tylko wierzchołek góry lodowej w świecie Linuxa, ale z pewnością ułatwią Ci codzienną pracę. Czy masz swoje ulubione komendy, które warto dodać do tej listy? Podziel się nimi w komentarzach! 😊

Jak przyspieszyć działanie Linuxa? 10 sprawdzonych sposobów

 Linux jest znany ze swojej wydajności, ale nawet najlepsze systemy operacyjne mogą wymagać optymalizacji, szczególnie na starszym sprzęcie. W tym artykule pokażemy, jak przyspieszyć działanie Twojego systemu Linux, stosując proste i sprawdzone metody.

---

1. Wybierz lekkie środowisko graficzne

Nie wszystkie środowiska graficzne są równie lekkie dla zasobów systemowych. Jeśli używasz starszego sprzętu, rozważ zmianę na:

• XFCE (np. Xubuntu)
• LXQt (np. Lubuntu)
• Mate

Jak zainstalować?
Na Ubuntu:

bash

sudo apt install xubuntu-desktop

---

2. Zmniejsz liczbę aplikacji uruchamianych przy starcie

Aplikacje uruchamiane automatycznie mogą znacznie spowolnić system. Sprawdź, które procesy startowe są zbędne:

1. Otwórz "Aplikacje startowe" (Startup Applications).
2. Wyłącz te, których nie potrzebujesz.

---

3. Zoptymalizuj swap

Swap jest przestrzenią na dysku wykorzystywaną jako dodatkowa pamięć RAM. Domyślne ustawienia swapiness mogą powodować niepotrzebne obciążenie.
Zmiana poziomu swapiness:

1. Sprawdź aktualne ustawienie:

   bash
   
   cat /proc/sys/vm/swappiness
   

2. Ustaw niższą wartość (np. 10):

   bash
   
   sudo sysctl vm.swappiness=10
   

3. Aby zmiana była trwała, edytuj plik /etc/sysctl.conf i dodaj:

   
   vm.swappiness=10
   

---

4. Wyłącz efekty graficzne

Efekty wizualne mogą obciążać komputer. Wyłącz je w ustawieniach systemu:

• Na Ubuntu (GNOME): Ustawienia → Wygląd → Minimalne animacje.
• Na XFCE i LXQt: Wyłącz menedżera kompozycji.

---

5. Usuń nieużywane usługi i demonów

Niektóre usługi mogą być zbędne.

1. Sprawdź aktywne usługi:

   bash
   
   systemctl list-units --type=service
   

2. Wyłącz zbędne usługi (np. Bluetooth, jeśli nie używasz):

   bash
   
   sudo systemctl disable bluetooth.service
   

---

6. Użyj narzędzi do optymalizacji systemu

Stacer

• Graficzne narzędzie do monitorowania i optymalizacji systemu.
  Instalacja:

bash

sudo apt install stacer

BleachBit

• Oczyszcza system z niepotrzebnych plików, podobnie jak CCleaner.
  Instalacja:

bash

sudo apt install bleachbit

---

7. Zaktualizuj sterowniki

Stare sterowniki mogą powodować problemy z wydajnością.

1. Zainstaluj menedżera sterowników:

   bash
   
   sudo ubuntu-drivers autoinstall
   

2. Sprawdź dostępne aktualizacje.

---

8. Skonfiguruj jądro systemu

Nowoczesne jądra systemu mogą znacząco poprawić wydajność.

1. Sprawdź wersję jądra:

   bash
   
   uname -r
   

2. Zainstaluj najnowsze jądro:
   • Na Ubuntu:

     bash
     
     sudo apt install linux-generic-hwe-22.04
     

---

9. Wyłącz zbędne rozszerzenia przeglądarek

Przeglądarki takie jak Firefox czy Chrome mogą pochłaniać dużo pamięci. Wyłącz niepotrzebne dodatki i rozszerzenia.

---

10. Monitoruj i zarządzaj procesami

Używaj narzędzi takich jak htop lub glances do monitorowania procesów i zabijania tych, które obciążają system.
Instalacja htop:

bash

sudo apt install htop

---

Podsumowanie

Optymalizacja Linuxa nie wymaga zaawansowanej wiedzy technicznej. Dzięki tym 10 krokom poprawisz wydajność swojego systemu, nawet na starszym sprzęcie. Jeśli masz własne metody na przyspieszenie Linuxa, podziel się nimi w komentarzach! 😊