Jak monitorować temperaturę i wydajność systemu w Linuxie? Praktyczny poradnik

 

Utrzymanie optymalnej temperatury i wydajności systemu to klucz do jego stabilnej pracy. W Linuxie istnieje wiele narzędzi, które pozwalają monitorować temperatury podzespołów, obciążenie procesora, czy zużycie pamięci. W tym artykule przedstawimy najskuteczniejsze sposoby monitorowania stanu Twojego systemu.

---

1. Narzędzie sensors – Monitorowanie temperatury podzespołów

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install lm-sensors

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S lm_sensors

Konfiguracja:

1. Wykryj dostępne czujniki:

   bash
   
   sudo sensors-detect
   

   Odpowiadaj na pytania narzędzia, wybierając YES.
2. Wyświetl temperatury:

   bash
   
   sensors
   

Przykładowy wynik:

plaintext

coretemp-isa-0000
Adapter: ISA adapter
Core 0:       +45.0°C  (high = +100.0°C, crit = +105.0°C)
Core 1:       +43.0°C  (high = +100.0°C, crit = +105.0°C)

---

2. Narzędzie htop – Monitorowanie zasobów systemowych

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install htop

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S htop

Uruchamianie:

Po instalacji wystarczy wpisać:

bash

htop

Dlaczego warto?

• Wyświetla obciążenie procesora, pamięci RAM i procesów w czasie rzeczywistym.
• Umożliwia łatwe zarządzanie procesami (np. ich zatrzymywanie).

---

3. Narzędzie nvtop – Monitorowanie GPU (karty graficznej)

Jeśli używasz karty NVIDIA, narzędzie nvtop pozwoli Ci monitorować jej obciążenie i temperaturę.

Instalacja:

Na Ubuntu:

bash

sudo apt install nvtop

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S nvtop

Uruchamianie:

W terminalu wpisz:

bash

nvtop

---

4. Narzędzie glances – Wszechstronny monitor systemu

glances to potężne narzędzie, które pokazuje szczegółowe informacje o Twoim systemie.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install glances

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S glances

Uruchamianie:

bash

glances

Dlaczego warto?

• Wyświetla informacje o procesorze, pamięci, dysku, sieci, i wiele więcej.
• Lekki i czytelny interfejs.

---

5. Narzędzie GNOME System Monitor (dla użytkowników GNOME)

Jeśli korzystasz z GNOME, wbudowany monitor systemu jest prosty w obsłudze i funkcjonalny.

Jak otworzyć?

1. Wyszukaj „Monitor systemu” w menu aplikacji.
2. Przeglądaj zakładki, aby monitorować procesy, zasoby i system plików.

---

6. Narzędzie i8kutils – Monitorowanie temperatury w laptopach Dell

Jeśli masz laptop Dell, to narzędzie pozwala monitorować temperatury i kontrolować prędkość wentylatora.

Instalacja:

bash

sudo apt install i8kutils

Przykładowe użycie:

Wyświetl temperaturę i prędkość wentylatorów:

bash

i8kfan

---

7. Narzędzie psensor – Graficzne monitorowanie temperatury

psensor to aplikacja graficzna, która pokazuje temperatury i prędkość wentylatorów w czasie rzeczywistym.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install psensor

Dlaczego warto?

• Intuicyjny interfejs graficzny.
• Możliwość ustawienia alarmów w przypadku przekroczenia temperatur krytycznych.

---

8. Testowanie obciążenia systemu (stress i stress-ng)

Aby sprawdzić, jak Twój system reaguje na duże obciążenie, użyj stress lub stress-ng.

Instalacja:

Na Ubuntu/Debian:

bash

sudo apt install stress

Na Arch Linux:

bash

sudo pacman -S stress-ng

Przykładowe użycie:

1. Obciąż procesor:

   bash
   
   stress --cpu 4 --timeout 30
   

2. Test pamięci:

   bash
   
   stress --vm 2 --vm-bytes 512M --timeout 30
   

---

Podsumowanie

Monitorowanie temperatury i wydajności systemu w Linuxie jest niezwykle ważne, zwłaszcza jeśli korzystasz z wymagającego oprogramowania lub starszego sprzętu. Dzięki powyższym narzędziom możesz łatwo kontrolować stan swojego systemu i unikać problemów wynikających z przegrzewania czy nadmiernego obciążenia.

A Ty, jakich narzędzi używasz do monitorowania swojego Linuxa? Podziel się w komentarzach! 😊

Jak przyspieszyć działanie Linuxa? 10 sprawdzonych sposobów

 Linux jest znany ze swojej wydajności, ale nawet najlepsze systemy operacyjne mogą wymagać optymalizacji, szczególnie na starszym sprzęcie. W tym artykule pokażemy, jak przyspieszyć działanie Twojego systemu Linux, stosując proste i sprawdzone metody.

---

1. Wybierz lekkie środowisko graficzne

Nie wszystkie środowiska graficzne są równie lekkie dla zasobów systemowych. Jeśli używasz starszego sprzętu, rozważ zmianę na:

• XFCE (np. Xubuntu)
• LXQt (np. Lubuntu)
• Mate

Jak zainstalować?
Na Ubuntu:

bash

sudo apt install xubuntu-desktop

---

2. Zmniejsz liczbę aplikacji uruchamianych przy starcie

Aplikacje uruchamiane automatycznie mogą znacznie spowolnić system. Sprawdź, które procesy startowe są zbędne:

1. Otwórz "Aplikacje startowe" (Startup Applications).
2. Wyłącz te, których nie potrzebujesz.

---

3. Zoptymalizuj swap

Swap jest przestrzenią na dysku wykorzystywaną jako dodatkowa pamięć RAM. Domyślne ustawienia swapiness mogą powodować niepotrzebne obciążenie.
Zmiana poziomu swapiness:

1. Sprawdź aktualne ustawienie:

   bash
   
   cat /proc/sys/vm/swappiness
   

2. Ustaw niższą wartość (np. 10):

   bash
   
   sudo sysctl vm.swappiness=10
   

3. Aby zmiana była trwała, edytuj plik /etc/sysctl.conf i dodaj:

   
   vm.swappiness=10
   

---

4. Wyłącz efekty graficzne

Efekty wizualne mogą obciążać komputer. Wyłącz je w ustawieniach systemu:

• Na Ubuntu (GNOME): Ustawienia → Wygląd → Minimalne animacje.
• Na XFCE i LXQt: Wyłącz menedżera kompozycji.

---

5. Usuń nieużywane usługi i demonów

Niektóre usługi mogą być zbędne.

1. Sprawdź aktywne usługi:

   bash
   
   systemctl list-units --type=service
   

2. Wyłącz zbędne usługi (np. Bluetooth, jeśli nie używasz):

   bash
   
   sudo systemctl disable bluetooth.service
   

---

6. Użyj narzędzi do optymalizacji systemu

Stacer

• Graficzne narzędzie do monitorowania i optymalizacji systemu.
  Instalacja:

bash

sudo apt install stacer

BleachBit

• Oczyszcza system z niepotrzebnych plików, podobnie jak CCleaner.
  Instalacja:

bash

sudo apt install bleachbit

---

7. Zaktualizuj sterowniki

Stare sterowniki mogą powodować problemy z wydajnością.

1. Zainstaluj menedżera sterowników:

   bash
   
   sudo ubuntu-drivers autoinstall
   

2. Sprawdź dostępne aktualizacje.

---

8. Skonfiguruj jądro systemu

Nowoczesne jądra systemu mogą znacząco poprawić wydajność.

1. Sprawdź wersję jądra:

   bash
   
   uname -r
   

2. Zainstaluj najnowsze jądro:
   • Na Ubuntu:

     bash
     
     sudo apt install linux-generic-hwe-22.04
     

---

9. Wyłącz zbędne rozszerzenia przeglądarek

Przeglądarki takie jak Firefox czy Chrome mogą pochłaniać dużo pamięci. Wyłącz niepotrzebne dodatki i rozszerzenia.

---

10. Monitoruj i zarządzaj procesami

Używaj narzędzi takich jak htop lub glances do monitorowania procesów i zabijania tych, które obciążają system.
Instalacja htop:

bash

sudo apt install htop

---

Podsumowanie

Optymalizacja Linuxa nie wymaga zaawansowanej wiedzy technicznej. Dzięki tym 10 krokom poprawisz wydajność swojego systemu, nawet na starszym sprzęcie. Jeśli masz własne metody na przyspieszenie Linuxa, podziel się nimi w komentarzach! 😊